Το πένθος στην παιδική ηλικία

Το πένθος στην παιδική ηλικία είναι ένας αθόρυβος σεισμός. Δεν κάνει πάντα θόρυβο, δεν διαλύει θεαματικά τα πάντα γύρω όμως ραγίζει βαθιά τον εσωτερικό κόσμο του παιδιού, εκεί όπου οι λέξεις συχνά δεν φτάνουν. Τα παιδιά πενθούν με τρόπο υπόγειο, σαν να ψάχνουν μέσα στη σιωπή τους ένα νόημα που ούτε τα ίδια γνωρίζουν Για ένα παιδί, η απώλεια δεν είναι μόνο ένα τέλος. Είναι ένα μεγάλο ερωτηματικό. «Γιατί;», «Πού πήγε;», «Θα ξανάρθει;», «Τι αλλάζει τώρα;». Κι επειδή δεν έχει ακόμη χτιστεί η λογική γέφυρα που χρησιμοποιούν οι ενήλικες για να διασχίσουν τη θλίψη, το παιδί μένει μόνο με το συναίσθημα ωμό, καθαρό, συχνά ακατέργαστο. 

Κάθε παιδί πενθεί με τον δικό του τρόπο. Άλλα σιωπούν και κουλουριάζονται στα παιχνίδια τους, σαν να ζητούν λίγη ασφάλεια από τα γνώριμα χρώματα. Άλλα θυμώνουν, σαν να παλεύουν με μια αδικία που δεν μπορούν να χωρέσουν. Κι άλλα ρωτούν ξανά και ξανά, προσπαθώντας να βάλουν τάξη σε έναν κόσμο που μόλις έχασε την ισορροπία του. 

Οι ενήλικες συχνά δυσκολεύονται να σταθούν δίπλα σε αυτό το πένθος. Θέλουν να προστατεύσουν τα παιδιά από τον πόνο, να κρύψουν τις σκιές, να απαλύνουν ό,τι πονάει. Όμως η απώλεια δεν χρειάζεται ούτε απόκρυψη ούτε μεγαλοστομίες. Χρειάζεται αλήθεια, απλότητα, και μια παρουσία που θα λέει: «Είμαι εδώ μαζί σου. Ό,τι κι αν νιώθεις, χωράει». Κάθε παιδί που βιώνει απώλεια έχει ανάγκη από έναν ασφαλή ενήλικα να του δανείσει λόγια, χρόνο και υπομονή, μέχρι να βρει τα δικά του. Χρειάζεται κάποιον να του δείξει ότι η ζωή συνεχίζεται χωρίς να ακυρώνει την αγάπη που χάθηκε. Κάποιον που θα αναγνωρίσει τη θλίψη του χωρίς να τη συγκρίνει, χωρίς να την υποτιμήσει, χωρίς να τη βιαστεί να την προσπεράσει. 

Κλείνοντας, το πένθος στην παιδική ηλικία μπορεί να γίνει ένας κήπος που ανθίζει με τον καιρό όχι επειδή ο πόνος εξαφανίζεται, αλλά επειδή μεταμορφώνεται. Τα παιδιά έχουν έναν μοναδικό τρόπο να βρίσκουν φως ακόμη και μέσα στο πιο δύσκολο σκοτάδι, αρκεί να κρατούν το χέρι κάποιου που πιστεύει στη δύναμή τους. Και τότε, σιγά-σιγά, ο σεισμός μέσα τους γίνεται ανάμνηση. Όχι για να ξεχαστεί, αλλά για να ενσωματωθεί. Για να γίνει μέρος μιας ιστορίας που συνεχίζει πιο ώριμη, πιο δυνατή, πιο ανθρώπινη.